Friday, February 6, 2015

همه برای هامون آمده بودند

دوشنبه به دیدار هامون تب دار رفتیم؛ در روز جهانی تالاب ها - 13 بهمن - و به نیابت از همه تالاب های دستخوش بحران کشور از هامون و همسایگانش احوال پرسی کردیم. کم نبودیم؛ مسئولین سازمان اعم از رییس و معاون و مدیران کل ستادی و استانی که با موضوع تالاب و آب و زیستگاهها درگیرند تا مسئولین کشوری مانند معاونین وزرای خارجه، جهاد کشاورزی، نیرو، استاندار، خبرنگاران محلی و نمایندگان رسانه های خارجی، نماینده ارشد سازمان ملل در ایران و سفرای افغانستان و آلمان. همچنین سازمان های مردم نهاد و مدافع محیط زیست. 


ابتدا به زابل رفتیم؛ همه آمده بودند. پیر و جوان با چهره های آفتاب سوخته و دست هایی که نشانگر زحمت و شدت است، دختران و بانوان با انگیزه و کودکانی هر چند با حداقل های زندگی اما با چهره هایی پر امید. از فرودگاه تا محل برگزاری همایش که چند کیلومتری می شد بارها به صف این استقبال کنندگان برخوردیم که خوشامد می گفتند و البته خواهان احیای تالاب هامون بودند. 
ظهر برای دیدن هامون و سلامی بر ساکنینش به نیمروز رفتیم و از آنجا در بستر هامون راهی شدیم. آثار آبی که سال گذشته با پیگیری های فراوان ملی و بین المللی، متنفذین محلی و سازمان حفاظت محیط زیست به بخشی از هامون رسید، پیدا بود و برای مدتی به اقتصاد محلی مانند کشاورزی و حصیربافی و غیره جان بخشیده بود.

بخش های وسیعی از بستر هنوز پوششی گیاهی داشت و گونه های طاق و گز فراوان دیده می شد. در قسمت هایی درختچه ها از قد آدمی بلندتر بودند و خودرو در بیشه ای زیبا از میانه دو ردیف بلند گونه های گیاهی رد می شد. اگر چه بعضی جاها، هنوز بستر زمین نم داشت، اما حالا چند ماهیست بعد از دمای حدود 50 درجه تابستان و وزش بادهای شدید، هامون دوباره تب دار است و لبانش خشک.

همه رفتیم تا تاکید کنیم که برای احیای هامون یک دست صدا ندارد. باید همه دست اندرکاران به وظایف خود عمل کنند. برنامه مشترک ملی و در واقع پنج جانبه که با فعالیت وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت امور خارجه، استانداری و سازمان حفاظت محیط زیست دنبال می شود، دیشب پنجمین جلسه هماهنگی خود را بعد از بازدید ظهر در زاهدان تشکیل داد.

قرار شد قبل از پایان سال برنامه نهایی نجات هامون ارایه و به تصویب برسد. ضمن اینکه امسال دولت یازدهم به رغم شرایط دشوار اقتصادی ردیف بودجه مستقلی را به احیای تالاب ها اختصاص داده و برای هامون 5 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. البته استاندار تاکید کرد که به غیر از این مبلغ حتما برای ساکنین منطقه باید بسته های حمایتی نیز دیده شود. چرا که هامون منشاء معیشت آنها بوده و اکنون بسیاری از زمینه های درآمد مردم منتفی است. 

دوشنبه شب در زاهدان با اساتيد و پژوهشگران دانشگاه سيستان و بلوچستان هم ديدار و گفتگو داشتیم. اين استان ٨٠ هزار دانشجو و اين دانشگاه ٥٠٠ نفر هيئت علمي دارد كه ظرفیتی بسيار ارزنده و افتخار آفرين است. در مورد اهميت پژوهش محيط زيست و آموزش تخصصي صحبت كرديم. 
همان جا جناب مولوي عبدالحميد هم آمدند. اتحاد و همگرايي همه اقوام، شيعه و سني براي حفظ محيط زيست ضرورت دارد. مولوي بر همدلي اهل تسنن با دولت براي رفع معضلات كشور تأكيد داشت. 

پیگیری ها برای مقابله با گرد و غبار

متاسفانه در سال آبی جاری میزان بارندگی خوزستان و البته بسیاری استان های دیگر مانند ایلام و حتی تهران بسیار کاهش یافته و این سبب خشک شدن خاک و کاهش رطوبت شده که با کمترین وزش باد، هوا را دچار گرد و غبار می سازد. اگر چه امسال میزان گرد و غبار در مقایسه با سال های قبل تاکنون در خوزستان کمتر بوده، ولی از اواسط این هفته به دلیل وقوع بادهایی که روی سطح زمین با سرعت بالا حرکت کرده، شاهد گرد و غباری با شدت و غلظت بسیار بالا در بعضی استان های جنوبی بوده ایم. همگان می دانند بخشی از این گرد و غبار منشاء خارجی دارد که با وجود سال ها نا امنی در عراق طرح های مربوط به مقابله با گرد و غبار به کندی پیش می رود. ولی اکنون منشاء داخلی هم به آن اضافه شده است. به همین دلیل در دولت یازدهم ستادی در سطح ملی برای مقابله با این مشکل تشکیل و برای هر استان، نقشه نقاط تولیدکننده گرد و غبار شناسایی و برنامه های اقدام هم تنظیم شده است. در استان خوزستان مشخصا مسئولیت کار مالچ پاشی و کاشت گونه های مقاوم به عهده وزارت نفت و همچنین سازمان جنگل ها و مراتع کشور بوده است. 


به این منظور و برای پیگیری مسئله علاوه بر جلسات هماهنگی که در سازمان حفاظت محیط زیست در سطح ستاد برگزار شده، فقط در استان خوزستان طی ماه گذشته، هم معاون اول رییس جمهور، هم خودم، هم معاون محیط زیست انسانی سازمان و هم معاون آموزش و پژوهش حضور یافته ایم و پیگیر بوده ایم. 

همچنین در جلسه شورایعالی حفاظت محیط زیست در تاریخ 29 دی ماه گزارش وضعیت و اقدامات در این زمینه به رییس جمهور و وزراء ارایه و مخاطرات موضوع منتقل شد. قابل ذکر است که از اقدامات چند ماهه اخیر می توان به ورود مجدد آب در بخشی از هورالعظیم که متاسفانه در سال های قبل راه آن بسته شده و خود تبدیل به کانونی از گرد و غبار شده بود، اشاره کرد. همچنین کم کردن یکی از منابع مهم آلودگی شهر اهواز به خاطر فرآوری 20 هزار بشکه نفت سنگین که میزان آن به حدود نصف کاهش یافته و متعاقب آن آلودگی های مربوطه هم کم شده است. 
روز شنبه گذشته به درخواست مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خوزستان جلسه اضطراری مقابله با گرد و غبار در استان با حضور نمایندگان دستگاههای مسئول و به ریاست استاندار تشکیل شد و گزارش دستگاههای مختلف در مورد میزان پیشرفت و موانع هر یک از مسئولین مطرح شد. 
سه شنبه شب چهاردهم بهمن جلسه اي با نمایندگان استان خوزستان در سازمان داشتیم و چهارشنبه شب پانزدهم بهمن هم جلسه ای كه رئيس جمهور دستور تشكيل آن را براي ارائه برنامه در خصوص مقابله با گرد و غبار خوزستان داده بودند برقرار شد. در سازمان با حضور دستگاهاي اجرايي مسئول آخرين يافته هاي ماهواره اي و تصاوير و مطالعات از منشأ گرد و غبار در استان بررسي شد. مشخص شد كه با تفاوت در جريان هاي بادي منشأ غبار كاملا تغيير مي كند و ممكن است يك بار خارج كشور باشد، يك بار از نقاط متغير داخلي. كارشناسان تاكيد داشتند منابع تولید گرد و غبار و خشكي نه تنها در ايران بلكه در منطق غرب آسيا رو به رشد بوده. كاهش شديد نزولات آسماني در سال جاري و افزايش دمای كم سابقه در زمستان هم تشديد كننده اين وضعيت بوده است.
پس از ارائه گزارش وضعيت، تكاليف و مسئوليت دستگاهها مشخصا روي پاور پوينت ارائه شد و به هركدام براي طرح برنامه ١) واكنش سريع ٢) ميان مدت - فرصت داده شد. استاندار خوزستان آقاي مهندس مقتدايي كه با حساسيت فراوان موضوع را دنبال كرده بود و در هماهنگي دستگاه هاي اجرايي نقش كليدي داشت بر اعطاي اختيارات اجرايي كامل به استان در قالب كارگروه فعلي كاهش آلودگي هواي استان تاكيد داشت. ايشان گفت اين يك واقعيت است كه مردم در تمام كشور بايد ياد بگيرند كه چگونه با اين پديده مواجه شوند تا آسيب نبينند. الان در همه دنيا طوفان و گرد و غبار اتفاق مي افتد و هيچ راهي براي مقابله جز واكنش سريع ندارند. ما در ايران بايد هم برنامه واكنش سريع و هم ميان مدت و بلند مدت داشته باشيم. هواشناسي هم بتواند از قبل وقوع اطلاع رساني كند.

سپس دستگاه هاي اجرايي شامل هواشناسي، وزارت نيرو (بخش آب)، وزارت نفت(همكاری در مالچ پاشي)، سازمان جنگل ها و مراتع (مسؤليت اصلي در اجرا را دارد)، وزارت بهداشت (مسئوليت توزيع ماسك، آمادگي اورژانس)، محيط زيست (مسئوليت هماهنگي پايش و نظارت)، دانشگاه (مسؤليت ادامه مطالعات)، سازمان مديريت و برنامه ريزي، برنامه اجرايي را ارائه كردند. بر نقش رسانه ها و تشكل ها در اطلاع رساني و جلب مشاركت مردم تاكيد شد. در پايان جلسه قرار شد برنامه ها هفته آينده تنظيم و همراه با اعتبارات لازم براي دولت آماده شود.

رایزنی و با آلمان و کرواسی

هفته گذشته دو ملاقات بين المللي مهم داشتم. اول ديدار با معاون نخست وزير و وزير خارجه كرواسي بود كه روز شنبه انجام شد. ما پيرامون ابعاد جهاني و گسترده معضلات محيط زيست و ضرورت همكاري كشورها براي رفع معضلات صحبت كرديم و تبادل اطلاعات و تجربيات در زمينه هاي مختلف مورد توافق قرار گرفت. تعداد زياد پارك ملي در كراوسي و روش هاي مديريت آنها با كمك مردم محلي از جمله مباحث بود. در این ملاقات تاکید کردم همین كه در دنياي مملو از جنگ و خشونت همكاري براي محيط زيست مطرح شود پيامي از صلح و دوستی دارد. 
ملاقات دوم با خانم كلوديا روث نايب رييس مجلس آلمان بود كه قبل از تهران به اروميه برای بازدید از درياچه سفر كرده بود. از وي براي این بازديد تشكر كردم. ايشان براي كمك به برنامه احياي پارك ملي درياچه اروميه اعلام آمادگی كرد. خانم روث يكي از اعضاي فعال حزب سبز آلمان است و از نفوذ ديدگاه هاي زيست محيطي در سياست هاي كلان آلمان مانند توليد انرژي هاي تجديد پذير و كاهش شديد اتكاء به انرژي هاي فسيلي خبر داد. سياست هاي دولت كنوني براي كاهش آلودگي هوا و حفظ تنوع زيستي را تشريح كردم و براي همكاري در موضوعاتي مانند حفاظت از تالاب هايي مثل هامون اعلام امادگي كردم. در پايان از پنجره دفتر كارم نيروگاه خورشيدي سازمان حفاظت محيط زيست را كه حدود ١٠٠كيلو وات برق توليد ميكند نشان دادم. او هم نسبت به همكاري محيط زيست آلمان با ايران اعلام امادگي كرد. اميدوارم اين ديدارها براي محيط زيست كشور و صلح و دوستي بين ملل مفيد باشد و پيام اعتدال و مدارا را در جهان نا آرام امروز گسترش دهد.



جنگل ابر به عنوان منطقه حفاظت شده

در دومین جلسه شورایعالی حفاظت محیط زیست در دولت یازدهم که 29 دی ماه به ریاست رییس جمهور تشکیل شد، مواردی مهمی مطرح و به تصویب رسید. از جمله موضوع قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا پس از ۱۰ سال مورد بازنگری قرار گرفت و مصوب شد استاندارد جدید در خصوص خروجی آلاینده‌های وسایل نقلیه موتوری برای معاینه فنی تعیین شود. همچنین قرار شد سازمان های حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، آیین‌نامه اقدام ملی برای مقابله با گرد و غبار و ریزگردها را برای تصویب به هیأت دولت ارسال کنند.

کلیات سند مطالبه ضرر و زیان قانون صید و شکار به منظور جلوگیری از شکار بی‌رویه و قاچاق حیات وحش هم تصویب و قرار شد جزئیات بیشتر با هماهنگی دستگاه‌های مربوطه مورد بررسی قرار گرفته و سپس به عنوان مصوبه ابلاغ شود.
کلیات طرح اعلام ۴ منطقه جدید حفاظت شده هم مورد تأیید قرار گرفت که شامل جنگل ابر در استان سمنان به عنوان منطقه حفاظت شده، غار درفک در استان گیلان، آبشار شوی در استان خوزستان به عنوان جاذبه طبیعی ملی و منطقه سمندر یک در استان لرستان به عنوان پناهگاه حیات وحش است.
خبر اعلام جنگل ابر به عنوان منطقه حفاظت شده، بیانیه ستاد مردمی حفاظت از جنگل ابر را به دنبال داشت که سبب خوشحالی ام شد. اینکه توانستیم خبر خوبی برای دوستداران و دل نگرانان جنگل های هیرکانی داشته باشیم برایم مهم است. کار زیادی برای حفظ جنگل های باقیمانده کشور داریم ... کاری سنگین و سخت ...
متن بیانیه را اگر تمایل داشتید می توانید در سایت زمین آنلاین بخوانید.