Tuesday, February 26, 2013

باز هم آرگو


برخی وقایع تاریخی تاثیر و اهمیت خود را سال ها حفظ می کنند و به رغم گذشت دهها سال همچنان در مرکز توجه افکار عمومی می مانند. واقعه 13 آبان 1358 و تاثیرات آن بر روابط ایران و آمریکا از جمله این وقایع است که کماکان تاثیرگذار تشخیص داده می شود. یعنی با گذشت بیش از سه دهه هنوز شاهد انتشار آثار مختلفی درباره آن هستیم؛ و اکنون نیز شاهدیم که فیلم آرگو پرده های نقره ای را تسخیر کرده است.


آرگو شاید برای جبران روحیه آسیب دیده دولتمردان آمریکایی تلاش کرده از دل یک شکست به واقعه ای پیروزمندانه آمیخته با هیجان و ماجراجویی دست یابد. اما با خوشبینانه ترین نگاه نقادانه نیز باید گفت رویکرد جانبدارانه و تبلیغاتی آن، غیرقابل انکار است. این یکی از دلایلی است که بسیاری معتقدند تعلق جایزه اسکار به آرگو به عنوان بهترین فیلم، باعث افت استاندارد این جایزه شده است. البته این رخداد نشان می دهد که افت کیفیت آثار برتر سینمایی فقط مختص به کشور خودمان نبوده و مسئله ای فراگیر به حساب می آید.  
چند روز پیش در پاسخ به سوال خبرنگار آسوشیتدپرس که می پرسید آیا در این فیلم جنبه مثبتی هم قابل مشاهده است، به آغاز انیمیشنی فیلم اشاره کردم که سعی دارد به علل تاریخی درگیری های میان ایران و آمریکا بپردازد. اذعان به مهندسی کودتای 28 مرداد 1332 توسط سازمان جاسوسی آمریکا و برکناری نخست وزیر قانونی و مردمی ایران در این بخش، نقطه قوت فیلم به شمار می رود.  اما همین آغاز انیمیشنی نیز چندان قوی نبوده و دچار اشتباهات تاریخی متعدد است.
«بن افلک» کارگردان آرگو، برای فرار از انتقاداتی که در مورد غیرواقعی بودن بسیاری از صحنه های فیلم مطرح شده، گفته که این فیلمی مستند نیست، بلکه براساس یک داستان واقعی ساخته شده است.  با این حال تصاویر مختلفی که از مردم ایران در این فیلم به نمایش درآمده کاملا غیرواقعی و گاه توهین آمیز بوده و مردم ایران را هرج و مرج طلب جلوه داده است. آرگو در حالی که هیچ نامی از دانشجو بودن تسخیرکنندگان سفارت نمی آورد، صحنه هایی را به نمایش می گذارد که با فیلم های مستند موجود کاملا مغایرت دارد. در واقع برای افزایش هیجان تماشاگر به طور غیرمسئولانه ای اقدام به نمایش صحنه هایی ساختگی می کند که چهره ای خشونت گرا از مردم ایران را به تصویر می کشد.
به نظر می رسد آرگو که خود داستان تهیه یک فیلم ساختگی از طرف سازمان سیا است، فیلمی سفارش شده برای تهییج افکار عمومی جهان علیه مردم ایران در شرایط حاضر باشد؛ در شرایطی که این مردم نجیب به دلیل تحریم های غیرهوشمند و آسیب زننده و نیز به خاطر مشکلات ناشی از ناکارآمدی های داخلی در وضعیت دشواری به سر می برند.
شائبه سفارشی و سیاسی بودن آرگو زمانی تقویت می شود که می بینیم در حرکتی غیرمتداول، خانم میشل اوباما از طریق ارتباط ویدئویی، آرگو را به عنوان بهترین فیلم اسکار 2013 معرفی می کند.
این در حالی است که اگر هالیوود می خواست می توانست تصویری متعادل و واقع بینانه از این واقعه ارایه دهد و به مواردی مانند آزاد سازی 14 نفر از زنان و سیاهپوستان حاضر در سفارت که با نظر امام خمینی در همان روزهای اول آزاد شدند اشاره کند. هالیوود می توانست به جای تشدید تنش ها میان ملل گامی در جهت مفاهمه بردارد و مثلا به موضوع و حواشی حضور 50 مهمان از میان مردم آمریکا که در همان دوران توسط دانشجویان دعوت شدند و به مدت دو هفته در ایران بودند، بپردازد.
آرگو می توانست به طور مبسوط تری به علل وقوع این حادثه که ناشی از دخالت های مکرر و پی در پی آمریکا در امور ایران و نیز آسیب هایی بود که از بابت این سلطه به کشور ایران وارد شده، بگوید و به عنوان فیلمی مستقل در هشداری به سیاستمداران خود، نگرانی دانشجویان ایرانی را از تکرار کودتای 28 مرداد به تصویر بکشد.
البته در کنار نقد آرگو، نمی توان از نقد عملکرد داخلی غافل بود. چند سال قبل پیشنهاد تهیه اثر سینمایی مستقلی با رویکردی بین المللی در این زمینه در داخل کشور مطرح، ولی با بی میلی دست اندرکاران و مسئولین مربوطه مواجه شد. این بی میلی شاید از این رو بود که می توانست چرایی هجمه و تهمت های ناروای این روزها را به دانشجویان انقلابی آن روزها دامن زند؛ کسانی که سابقه ای روشن از ایستادگی در مقابل بیگانگان را در کارنامه خود دارند. شاید صاحب منصبان فعلی سینمای کشور برای اینکه در چنین تناقضی گرفتار نشوند تاکنون حمایت از تولید فیلمی مستقل و غیرجانبدارانه را در برنامه خود قرار نداده اند.
منتشر شده در روزنامه شرق/ 8 اسفند 91 

Thursday, February 14, 2013

دیدار نمایندگان ائتلاف اسلامی زنان با آقای حبیب الله عسگراولادی

جمعی از اعضای ائتلاف اسلامی زنان به مناسبت اولین سالروز درگذشت خانم مریم بهروزی از بنیان گذاران این ائتلاف و دبیر فقید جامعه زینب (س) ضمن دیدار با آقای حبیب الله عسگراولادی از مواضع اخیر وی تشکر کردند.
آقای عسگراولادی جلسه دیدار را با اشاره به آیاتی در مورد جایگاه ابرار در بهشت آغاز کرده و ضمن تقدیر از حضور خانم ها در روند انقلابی تاکید کرد که چون در جمهوری اسلامی زن و مرد در ایمان مساوی هستند، در اداره کشور هم باید مساوی باشند.
 وی با اشاره به اینکه تاریخ مذکر بوده، همچنین خاطر نشان کرد خانم ها برای تغییر چنین دیدگاهی باید وارد عمل شوند و راه تغییر نیز این است که برنامه ریزی ها، نه زنانه و مردانه، بلکه انسانی باشد.
 این مبارز قدیمی به بیان خاطره ای از دوران انقلاب پرداخت که در پاریس تعدادی از خانم های متدین به امام پیغام دادند:«شما تاکنون جلسه ای برای خانم ها نگذاشتید. آیا به ایران هم که بیایید قرار است اینگونه باشد؟» امام در پاسخ گفته بودند که «پس از بازگشت هر برنامه ای که برای آقایان بگذارم، برای خانم ها هم خواهم گذاشت». همین طور هم شد و به فاصله یک روز بعد از ورود، عصرها به دیدار با خانم ها اختصاص یافت. یکی از این روزها جمعیت خانم ها بسیار زیاد شد و تعدادی در فشار جمعیت مجروح شدند که یکی از آنها بر روی برانکارد با وجود جراحت ها، همراه جمعیت شعار می داد: «ما همه سرباز توایم خمینی». امام با دیدن این صحنه بسیار متاثر شدند و نتوانستند روی پا بایستند و نشستند. در این حال یکی از روحانیونی که هنوز در قید حیات است رو به امام کرد و گفت: «اجازه دهید برنامه خانم ها را لغو کنیم، اینها هم به خود آسیب می زنند، هم خانواده هایشان لطمه می بینند و هم شما اینگونه متاثر می شوید». ولی امام با لحنی که ناراحتی از این پیشنهاد در آن مشهود بود بلافاصله به آن روحانی گفتند: «فکر می کنید شاه را اعلامیه های من و شما بیرون کرد؟ شاه را اینها بیرون کردند».
 آقای عسگراولادی همچنین مریم بهروزی را بانویی مجاهده، مقاومه و صابره ای مخلص و کم نظیر یاد کرد که همواره حضوری موثر داشت و تلاش های زیادی برای احقاق حقوق زنان کرد.
 خانم ها هم در این جلسه صحبت کردند، ابتدا خانم اعظم حاجی عباسی دبیرکل فعلی جامعه زینب (س) که دختر مرحوم بهروزی نیز هست ابتدا از نقش ایشان در هماهنگی خانم ها با یکدیگر و شکل گیری "ائتلاف اسلامی زنان" و سپس از مواضع اخیر آقای عسگراولادی که در جهت نزدیکی و ائتلاف نیروهای انقلاب است، یاد و تشکر کرد.
خانم طاهره رحیمی دبیرکل جامعه فاطمیون با ذکر آماری از تعداد نمایندگان زن مجلس از سال ۱۳۵۴ تا کنون و کاهش آنها، نگرش های نادرست و عدم همراهی مردان در قدرت را از موانع مهم برای زنان در جهت دستیابی به مراکز تصمیم گیری برشمرد و گفت: همانطور که آقای عسگراولادی اشاره کردند، خانم ها باید وارد میدان شوند و موانع را بردارند، ولی می خواهم این نکته را اضافه کنم که حاکمیت در این زمینه می بایست زمینه ها را فراهم کند، همچنان که پس از انقلاب فراهم شد و مثلا روند رشد مطلوب زنان در آموزش عالی را شاهد بودیم. ولی در حال حاضر در زمینه هایی مثل مدیریت یا افزایش تعداد نمایندگان زن در مجلس شورای اسلامی، حاکمیت باید نقش پشتیبان داشته باشد.
خانم توران ولی مراد دبیر ائتلاف اسلامی زنان با اشاره به اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی ملت خواستار برقراری نظامی عدالت محور بوده او بر اساس آن زنان نیز خواهان رفع موانع و مظالم از جامعه زنان هستند، گفت: متاسفانه مردان از همان ابتدا مراکز تصمیم گیری و تصمیم سازی را به خود اختصاص دادند و زنان را کنار گذاشتند. او در پاسخ به این گفته آقای عسگر اولادی که نمایندگان را مردم انتخاب می کنند، تاکید کرد: مردم به لیست هایی رای می دهند که مردان در قدرت می بندند و زنانی که در لیست ها قرار می گیرند راهی ندارند جز این که مدافع نظرات و آرا آنان باشند، در حالی که شاخص های تعیین کننده باید رفع مشکلات و موانع و بهبود وضع جامعه از جمله زنان و پاسخگویی به مطالبات آنان باشد.
خانم فرشته غلامی نیز در این نشست در پاسخ به اظهارات آقای عسگراولادی مبنی بر این که خانم ها باید سعی کنند مشکلات بین خود را حل کنند، خاطر نشان کرد که سال ها از نزدیک شاهد تلاش های خانم بهروزی برای گفتگو و حل مشکلات نه میان اصولگرایان با اصلاح طلبان بود، بلکه بارها نمایندگانی را برای گفتگو و نزدیکی دیدگاههای اصولگرایان با یکدیگر فرستاد و آرزو داشت این اتفاق بیفتد.
من هم در این جلسه، با گرامیداشت ایام دهه فجر و بزرگداشت یاد خانم بهروزی، ضمن بیان روند تشکیل ائتلاف اسلامی زنان با حضور بانوانی از طیف های اصولگرا و اصلاح طلب، بر ضرورت اصلاح ذات بین و اینکه این ائتلاف می تواند الگویی برای پیشبرد مصالح کشور باشد و باید مد نظر سیاستمداران قرار گیرد، تاکید کردم. همچنین به صدمات و فشارهایی که خانم های عضو ائتلاف در این مسیر متحمل شده اند اشاره کرده و ضمن تقدیر از پایداری و مقاومت مرحومه مریم بهروزی در این راه و تقدیر از مواضع اخیر آقای عسگراولادی یادآور شدم که تلاش برای سالم سازی فضای سیاسی البته مشکلاتی دارد که می بایست با سعه صدر از آنها گذر کرد.

خبر مفصل تر را اینجا می توانید بخوانید.

Saturday, February 9, 2013

جوان، انقلاب و اصلاح مستمر

بی تردید، جوانان ستون اصلی و پیش برنده انقلاب اسلامی چه در سطح نخبگان و چه در میان توده های مردم بودند. اساتید جوان و دانشجویان از سویی، و جوانانی که به ویژه در شهرهای بزرگ از فاصله های طبقاتی و اجتماعی و نیز اختناق و فساد خسته شده بودند، نیروی پیش برنده پرانگیزه ای برای پیروزی انقلاب به حساب آمدند.
اساسا جوانی، حرکت شجاعانه در مسیرهای ناشناخته است. جوان ایرانی همواره این جسارت را داشته که در جستجوی حقیقت و پاسخ به پرسش های خود باشد و تا پاسخ آنها را نیابد، دست از مقصود برندارد. در آن دوران و با چنین ویژگی هایی - به ویژه با زمینه سازی فرهنگی پایگاههای روشنفکری دینی مانند حسینیه ارشاد و دکتر شریعتی و سخنرانی های روحانیون روشنگری چون شهید مطهری ظهور شخصیتی مانند امام خمینی نور امیدی در جمع جوانان شد.
حرکت ضد ظلم انقلاب اسلامی به نسل جوان آن روز نشاط بخشید و كلام و بيانيه هاي امام، جوانان را با جسارت و آزادگي آشنا کرد. انقلاب و امام تصویر روشنی بودند از عدم دلبستگي و تعلق، نبود ترس و توكل واقعي با تفويض همه امور به خداوند؛ تصویری که در روزگار اختناق و استبداد نایاب به حساب می آمد.
در مقطع انقلاب، دینداری برای جوان ایرانی در قامت انتخابی آگاهانه معنا یافت و همتراز معرفت، تلاش و پیشرفت به حساب آمد. جوان 57 البته تصوری از مدعیان دین داری که نتایج اعمالشان به رویکردهای ضددینی منجر می شود، نداشتند. آن روزها، حرکت انقلاب اسلامی به عنوان مظهر دین؛ حرکتی شجاعانه در پیروی از مردی راسخ و صریح بود که در مقابل خودکامگی و خفقان فراگیر جامعه ایستاده و توجه جهانیان را به خود معطوف ساخته بود.
البته گروههای عمده ای از جوانان نگران غلبه ارتجاع و تعصب بودند، ولی وقتي امام را قائل به گفتمان روشنگرانه و مترقيانه دیدند و احساس کردند ارزش هاي انقلاب در راستاي آزادي و كرامت ذاتي انسان است، بر پیگیری پیام ها و بیانیه های رهبر انقلاب همت گماردند. نمونه بارز این ارزش ها، نگاهی بود که امام به موضوع حضور زنان داشت؛ یعني قائل به محدوديت و يا حذف آنان از عرصه اجتماعي و سیاسی نبود و همین دلیلی بود بر برداشت مترقيانه ايشان از مباني فقهي. بر همین اساس جوانان دانشجو در بسط تئوريك و نظری انقلاب نقشی اساسي ایفا کردند.
خاطره ای از آن روزها و مروری بر شعارهایی که داده می شد، می تواند بیانگر هدف مبارزه، نقش آفرینی جوانان و پیوند آن با سایر اقشار باشد. يكي از روزهايي كه اعتراضات دانشجويي در محوطه پلي تكنيك اوج مي گرفت و دانشجويان در دانشگاه جمع شده بودند، راهپيمايي به سمت در مشترك ميان دانشگاه و دبیرستان البرز كه دري آهني و قديمي بود، كشيده شد. اين در هميشه بسته بود ولي آن روز دانشجويان با شعارهاي مختلف به سوی آن مي رفتند:
سكوت هر مسلمان خيانت است به قرآن
دانش آموز بپاخيز
دانشجو مي رزمد، ذلت نمي پذيرد
استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی
تظاهرات گسترده و منسجمي با حضور اكثريت دانشجويان بپا شده بود و نتيجه اینکه به يكباره در آهني از جا كنده شد و فاصله ميان دانشجو و دانش آموز از ميان رفت. در آهني چون پر كاهي روي دست ها به رقص در آمده بود. همه چيز خيلي سريع رخ داد و تظاهرات كنندگان بعد از ورود به مدرسه به سمت خيابان رفتند، اما به خيابان نرسيده گارد ضد شورش شاه از راه رسيد.
جمعيت مردد بود. عده اي اين سو شعار مي دادند و عده ديگري آن سو شاخ و شانه مي كشيدند. در همين اثنا سر و كله تعدادي دانش آموز پيدا شد كه با هيجاني وصف ناپذير شعار مي دادند:
 توپ، تانك، مسلسل ديگر اثر ندارد
آن سو تر نیز فرمانده گارد كه مردي درشت اندام با سبيلي كلفت بود با عصبانيت شلاقی را در هوا مي چرخاند و قدم مي زد. معلوم بود كه مشغول بررسي اوضاع براي يك حمله جانانه به تظاهرات كنندگان است. در اين موقع مادر يكي از بچه ها كه به دنبال فرزندش مي گشت و نگران دانش آموزان بود، خطاب به فرمانده گارد فرياد زد: شما با این سن و سال از اين بچه ها خجالت نمي كشید؟
در صداي آن مادر شجاعت و جسارتي بود كه باعث شد فرمانده گارد سرش را پايين بياندازد و از آن نقطه دور شود.
انقلاب از اين صحنه هاي جالب و ديدني زياد داشت. اما امروز مهم اين است كه چگونه پیوند آن نسل با جوانان کنونی که ایشان نیز خواستار استقلال و آزادی و تعالی هستند، حفظ شود و به نظر می رسد تنها راه این پیوند، استمرار حرکتی اصلاحی برای حفظ دستاوردهای انقلاب و مقابله با ناراستی ها و انحرافات باشد. انتظار نسل جوان امروز نیز شناخت اشتباهات، اعتراف به اشتباهات و اصلاح آنها است، به نحوی که در یک فرآیند بازنگری و خوداصلاحی شاهد تغییر و بهبود مستمر وضعیت معنوی و مادی جامعه باشند. در این صورت است که انقلاب از مسیر اصلی خود دور نمی شود و پاکی و صفای اولیه را حفظ خواهد کرد.  
منتشر شده در روزنامه اعتماد/ شنبه 21 بهمن 91