Wednesday, May 25, 2011

چرا زهرا (س)؟

الگوهای رفتاری در اصلاح مناسبات فردی و اجتماعی نقش مهمی را ایفا می کنند. اگر الگوهای رفتاری در خانواده و جامعه انسان های با نشاط، امیدوار، مهربان و فداکار باشند روشن است افراد به چنین ویژگی های تمایل می یابند. پدر و مادر در وهله اول و سپس دوست و معلم و استاد صاحب چنین نقشی در زندگی هر یک از ما هستند.
البته همه شخصیت های محبوب و دوست داشتنی لزوما به عنوان الگوی رفتاری مطرح نمی شوند. مثلا ما به حافظ یا فردوسی علاقه زیادی داریم، اشعار آنها را می خوانیم و لذت می بریم، ولی آنها را الگو نمی دانیم. همچنین بسیاری شخصیت های تاریخی مانند امیرکبیر که برای ما الهام بخش هستند، به دلایل مختلف تاریخی و اجتماعی مورد الگو برداری قرار نگرفته اند.
اما از ویژگی شخصیت های معنوی و دینی، خاصیت الگودهی رفتاری آنهاست که حتی گاه با گذشت زمان قوی تر نیز می شود.  
این روزها به مناسبت سالروز ولادت زهرای مرضیه (س) از زوایای مختلف به شخصیت آن بانو پرداخته شد؛ با همین تاکید که ایشان به عنوان یک الگو و اسوه مطرح است. اما سوال این است که آیا الگوهای رفتاری و مثال بارزش حضرت زهرا می توانند ماورای زمان، قومیت و موقعیت جغرافیایی ارتباط خود را با جوامع حفظ کند و همچنان اثرگذار باقی بماند؟
به بیان دیگر برای خیلی ها ممکن است این سوال مطرح باشد پرداختن به شخصیت هایی که از دور دست های تاریخ می آیند چه مشکلی از مشکلات امروز ما را حل می کند؟
صرف نظر از جنبه های اخلاقی و ارزشی آن بانو، اهمیت مقطع تاریخی دوران زندگی زهرا (س) که با بعثت شروع می شود و با ماجرای سقیفه و مصایب بعد از پیامبر (ص) به آخر می رسد، پاسخ مناسبی به این پرسش است. در واقع بخش مهمی از هویت و تاریخ ما تحت تاثیر برخورد حضرت زهرا با پدیده های اجتماعی و سیاسی جامعه اش می تواند باشد. رویه او فقط محدود به زنان و مباحث جنسیتی نبوده، بلکه مورد استفاده همه آحاد جامعه می تواند قرار گیرد.
از مهم ترین مولفه های تلاش زهرا (س)، چه در قالب سخنان باقی مانده از ایشان و چه گفتار مورخان، موضوع زدودن پیرایه ها و خرافات و حفظ اصالت دین و بازگشت به اصول و مبانی ناب اسلام است. خطبه های پرشور و پر مغز دختر پیامبر(ص) در مسجد مدینه، به خصوص خطبه معروف به فدکیه مثال روشنی در این زمینه است. این خطبه که دارای جنبه های قوی فلسفی است، به اصل توحید و نقشی که اعتقاد به یگانگی خداوند می تواند در زندگی انسان ایفا کند اشارات قابل تاملی دارد؛ مانند ضرورت روشنی فکر و اندیشه در سایه توحید و اعتقاد به محاسبات الهی اعمال انسان و نیز مضرات و آسیب هایی که شرک بر شخصیت فرد و جامعه وارد می کند.
علاوه بر این با سخنانی از آن بانو روبرو هستیم که در عین غنای ادبی و رعایت احترام مخاطب، گلایه های سنگینی دارد از کسانی که غفلت ورزیدند و عهد شکستند.
حضرت فاطمه (س) در حالی نسبت به خرافات، بدعت ها و انحرافات رخ داده در دین و جامعه هشدار می داد که به بهانه های واهی و ساختگی سعی می شد ایشان را به انزوا کشند. به همین جهت بر فدک که حق زهرا بود و می توانست پشتوانه حرکت های سیاسی و اجتماعی آن بانو باشد، دست انداختند.
زهرا (س) از آنجا که این قبیل حرکات را سرآغاز انحرافی بزرگ از دین خدا می دید، با شجاعت وارد میدان مبارزه شد و دفاع از دین خدا را بر هر امری مقدم شمرد.
بنابراین به نظر می رسد همچنان ضرورت دارد در کنار تکریم و تمجید از شخصیت های بزرگ دینی، قدری هم به تفکرات و موازین فکری، گفته ها و مبارزات اجتماعی و سیاسی آنان پرداخته شود تا الگوبرداری عملی از آن بزرگان امکان تحقق یابد.
چرا می گوییم این انسان ها بزرگند؟
چون در زندگی خویش در کنار حفظ اخلاق و موازین، دست به اقدامات بزرگ و الهام بخش به عنوان الگویی برای تمام اعصار و دوران ها زدند. 

No comments:

Post a Comment